Αναφέρομαι στο ΓΡΑΜΜΑΤΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗΣ ποσού έξι (6) ευρώ που εκδίδεται από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων (ΤΠκΔ) και το οποίο υποχρεούται να προσκομίσει στην αρμόδια Περιφέρεια και τον οικείο Φαρμακευτικό Σύλλογο κάθε φαρμακοποιός που αιτείται την ίδρυση φαρμακείου, ως εκ του νόμου προϋπόθεση για την χορήγηση της σχετικής άδειας.
Ποια είναι η ιστορία της ρύθμισης αυτής;
Με το άρθρο 16 ΑΝ 972/1946 ορίσθηκε ότι:
«1. Από της δημοσιεύσεως του παρόντος νόμου ουδεμία άδεια προς ίδρυσιν φαρμακείου ή φαρμακαποθήκης εκδίδεται αν ο υποβαλών κατά την κατά τας κειμένας διατάξεις αίτησιν δεν προσαγάγη γραμμάτιον καταθέσεως παρά τω ταμείω Παρακαταθηκών και Δανείων χρηματικής εγγυήσεως, ης το ποσόν ορίζεται εν τη σχετική γνωμοδοτήσει του Ανωτάτου Υγειονομικού Συμβουλίου μη δυνάμενον να είναι κατώτερον των δραχμών πεντήκοντα χιλιάδων (50.000) προκειμένου περί φαρμακείου και των δραχμών διακοσίων πεντήκοντα χιλιάδων (250.000) προκειμένου περί φαρμακαποθήκης.
2. Το ποσόν της κατατεθείσης εγγυήσεως επιστρέφεται εις τον λάβοντα την άδειαν μετά τον εντός της νομίμου προθεσμίας καταρτισμόν του φαρμακείου ή φαρμακαποθήκης και την έγκρισιν σχετικής αδείας λειτουργίας κατόπιν της κατά νόμον επιθεωρήσεως.
3. Παρελθούσης της προθεσμίας χωρίς ο λαβών την άδειαν να προβή εις τον νόμιμον καταρτισμόν του φαρμακείου ή της φαρμακαποθήκης, η εγγύησις καταπίπτει υπέρ του Δημοσίου.
4. Άπασαι αι εκκρεμούσαι κατά την ισχύν του παρόντος αιτήσεις προς ίδρυσιν φαρμακείου ή φαρμακαποθήκης κρίνονται επί τη βάσει της διατάξεως του παρόντος άρθρου.»
Δείτε πώς αναλύει το ζήτημα αυτό ο αείμνηστος σύμβουλος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου Ιωάννης Παπαγεωργίου στη διδακτορική διατριβή του με τίτλο «Το Δίκαιον περί Φαρμακείων» του έτους 1967, που είναι και το μόνο συγκροτημένο νομικό κείμενο που μελετά το εν λόγω δίκαιο που ίσχυε εκείνη την εποχή.
«Άμα τη προκρίσει υπό της Διοικήσεως του φαρμακοποιού, όστις δικαιούται κατά νόμον όπως λάβη την άδειαν ιδρύσεως φαρμακείου, καλείται ούτος, προκειμένου να επακολουθήση η έκδοσις της σχετικής αποφάσεως, όπως: Προσκομίσει γραμμάτιον καταθέσεως παρά τω Ταμείω Παρακαταθηκών και Δανείων χρηματικής εγγυήσεως, της οποίας το ποσόν ορίζεται υπό της Διοικήσεως και δεν δύναται να είναι μικρότερον των πενήντα χιλιάδων (50.000) δραχμών. Κατά τον καθορισμόν του ύψους της χρηματικής εγγυήσεως η Διοίκησις λαμβάνει υπ’ όψιν την αξιοπιστίαν και την πρόθεσιν του λαμβάνοντος την άδειαν ιδρύσεως φαρμακείου, όπως ιδρύση τούτο, ως και παν έτερον στοιχείον σχετικόν επί του θέματος τούτου. Η εγγύησις αύτη επιστρέφεται εις τον λαβόντα την άδειαν μετά τον εντός της νομίμου προθεσμίας καταρτισμόν του φαρμακείου και την έγκρισιν της λειτουργίας αυτού, άλλως αύτη εκπίπτει υπέρ του Δημοσίου (άρθρ. 16 ΑΝ 972/46).»
Σχολιάζοντας τα παραπάνω, φαίνεται ότι για κάποιο σοβαρό, για την εποχή, λόγο (αμέσως μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου), κρίθηκε αναγκαία η επιβολή χρηματικής κύρωσης (κατάπτωση εγγυήσεως) σε βάρος εκείνων των φαρμακοποιών που, ενώ αιτούντο την χορήγηση άδειας ιδρύσεως φαρμακείου, ουδέποτε το κατάρτιζαν τελικά. Το ύψος δε της χρηματικής εγγύησης που κατατίθετο στο ΤΠκΔ δεν ήταν σταθερό, αλλά εξαρτιόταν από την οικονομική δυνατότητα και φερεγγυότητα του αιτούντος φαρμακοποιού. Αυτό θα μπορούσε, μετά από γνώμη του Ανωτάτου Υγειονομικού Συμβουλίου (ΑΥΣ), να υπερβαίνει και το ελάχιστο προβλεπόμενο των πενήντα χιλιάδων (50.000) δραχμών.
Δεν έχω απάντηση για τους ακριβείς λόγους που επέβαλαν τη ρύθμιση αυτή, ούτε σχόλια για τη βασιμότητά τους. Μένω στην ουσία. Από το 1946 έως και σήμερα, έτος 2025, η προσκόμιση του γραμματίου της χρηματικής εγγύησης του ΤΠκΔ, που ανέρχεται σήμερα στο ποσό των έξι (6) ευρώ, είναι αναγκαία προϋπόθεση για την χορήγηση μιας άδειας ίδρυσης φαρμακείου.
Έχουν, ωστόσο, οι δύο αυτές εποχές την οποιαδήποτε σχέση μεταξύ τους; Έχει σήμερα λόγο ύπαρξης η ρύθμιση αυτή; Υπηρετεί κάποιο λόγο δημοσίου συμφέροντος η καταβολή από τον φαρμακοποιό αυτής της χρηματικής εγγύησης; Και, αντίστοιχα, συνιστά τέτοιο φόβητρο η εγγύηση των 6 ευρώ, ικανό να υποχρεώσει τον φαρμακοποιό να καταρτίσει το φαρμακείο σε περίπτωση που μεταβάλει την αρχική του βούληση;
Η προφανής λογική απάντηση είναι ΟΧΙ.
Αλλά υπάρχει και ένα επόμενο ερώτημα: Τηρείται επακριβώς από τις Περιφέρειες της χώρας η υποχρέωση επιστροφής στον φαρμακοποιό της κατατεθείσας στο ΤΠκΔ εγγύησης των 6 ευρώ στην περίπτωση που καταρτίσει τελικά το φαρμακείο, όπως ορίζει η διάταξη του άρθρου 16 του ΑΝ 972/1946;
Από έναν δειγματοληπτικό έλεγχο σε κάποιες Περιφέρειες της χώρας αποκόμισα τα εξής:
Κάποιες Περιφέρειες ούτε καν γνωρίζουν το θέμα, ούτε τη σχετική διάταξη του νόμου, ούτε την υποχρέωση επιστροφής της εγγύησης. Κάποιες άλλες γνωρίζουν, αλλά δεν επιστρέφουν τις εγγυήσεις, γιατί δεν έχουν λάβει τις κατάλληλες για αυτό οδηγίες. Κάποιες άλλες γνωρίζουν, τις επέστρεφαν παλαιότερα, αλλά σήμερα, κατά δήλωσή τους, δεν τις επιστρέφουν γιατί δεν τις ζητούν οι φαρμακοποιοί.
Με λίγα λόγια, η διάταξη αυτή ισχύει σήμερα μόνον κατά το μέρος που η καταβολή της εγγύησης των 6 ευρώ συνιστά προϋπόθεση για τη χορήγηση άδειας ιδρύσεως φαρμακείου, ενώ κατά το μέρος που αφορά την επιστροφή της εγγυήσεως, σε περίπτωση κατάρτισης του φαρμακείου, έχει περιπέσει σε ανυποληψία και πλήρη αχρησία.
Στα μνημονιακά χρόνια, με την εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ, για όσους θυμούνται, και στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού της νομοθεσίας της χώρας, είχε επιδιωχθεί η κατάργηση διαφόρων νομικών διατάξεων που είχαν περιπέσει σε αχρησία, μεταξύ των οποίων και κάποιες διατάξεις της φαρμακευτικής νομοθεσίας. Η σχολιαζόμενη περίπτωση τους ξέφυγε και παραμένει ζώσα και ενοχλητική.
Μετά από όλα τα παραπάνω, κρατάω την παρακάτω ατάκα μιας ευγενικής φίλης, προϊσταμένης κάποιας Περιφέρειας: «Με τι βρήκες να ασχοληθείς τώρα, άνθρωπέ μου;»
Συμφωνώ και επαυξάνω. Με κινητοποίησε όμως μια φουρκισμένη φαρμακοποιός η οποία, όπως μου είπε, περίμενε τρεις ώρες στο ΤΠκΔ για να παραλάβει το «ένδοξο» (!!!) αυτό γραμμάτιο.
Αλλά κρατάω και κάτι άλλο: την ουσία. Γιατί η διατήρηση σε ισχύ της σχολιαζόμενης διάταξης υποδηλώνει:
α. Την αδυναμία του Κράτους να εκσυγχρονίσει τη νομοθεσία του προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος.
β. Την παραβατική συμπεριφορά του Κράτους που δεν επιστρέφει στους φαρμακοποιούς τα αχρεωστήτως από αυτούς καταβληθέντα, ενώ τήρησαν την υποχρέωσή τους και κατάρτισαν το φαρμακείο.
γ. Την θολή μισο-άγνοια του Κλάδου, αμπαλαρισμένη με την αδιαφορία και κόπωσή του να ασχοληθεί με τα μικρά. Αρκεί που ασχολείται με τα σπουδαία.
Τέλος, από την άλλη πλευρά, υπάρχει άραγε λόγος να ταλαιπωρούνται και ξοδεύονται οι φαρμακοποιοί, αλλά και να απασχολούνται οι υπηρεσίες άνευ ουσίας, όταν ένα απλό μήνυμα του Κλάδου προς τον Υπουργό Υγείας, με αίτημα να περάσει σε νόμο μισή αράδα με πέντε λέξεις «Καταργείται το άρθρο 16 του ΑΝ 972/1946», θα έλυνε το μικροπρόβλημα αυτό;
Αυτά και οψόμεθα.
11.02.2025
Χρήστος Αρβανίτης
Greek 
English